Vele mensen denken dat artrose een aandoening is die voornamelijk voor komt bij oude en grote honden. Maar niets is minder waar. Naar schatting heeft 60% van de adulte katten en 90% van de katten boven 10 jaar artrose. Artrose wordt omschreven als slijtage van gewrichten, maar dit betekent niet dat het bij het normale verouderingsproces hoort. Er zijn wel degelijk heel wat factoren die het ontstaan en de progressie van artrose beïnvloeden. Gelukkig kunnen we hier als baasje op inspelen en zo de levenskwaliteit van de kat sterk verbeteren. Hoe je dit aanpakt lees je in dit blog. 

Wat is artrose en hoe ontstaat het? 

In een gewricht zijn de uiteinden van het bot bekleed met kraakbeen, tussen deze uiteinden zit gewrichtsvocht. Het gewrichtsvocht zorgt voor smering van het kraakbeen en zo voor een soepele beweging. Bij een abnormale belasting van het gewricht zal het kraakbeen beschadigd geraken en zal er ontsteking ontstaan in het gewricht. Deze veranderingen gaan gepaard met pijn en stijfheid. Artrose is niet gewoon een gevolg van ouderdom. Het is een multifactoriële aandoening: meerdere factoren beïnvloeden het ontstaan ervan. Deze factoren zijn:

• Lichaamsbouw
• Gewicht
• Genetica
• Voeding
• Onderliggende gewrichtsaandoeningen zoals heupdysplasie.
• Trauma aan gewrichten, ligamenten of pezen.

Hoe weet ik dat mijn kat pijn heeft?

Herkennen van pijn bij katten kan een uitdaging zijn. Katten zijn zeer goed in het verbergen van pijn. Mogelijk hints dat je kat pijn heeft zijn:

• Veranderd gedrag en temperament.
• Slechte of net een overdreven vachtverzorging.
• Stijf lopen, niet willen springen, moeilijk rechtkomen.
• Niet aangeraakt willen worden.
• Een verminderde eetlust.
• Agressie naar de eigenaar of andere dieren.
• Meer slapen, zich meer terugtrekken.

Pijn betekent daarom nog niet dat je kat artrose heeft. Om andere oorzaken uit te sluiten en de aanwezigheid van artrose te bevestigen zal verder onderzoek nodig zijn. Je dierenarts zal eerst en vooral je kat observeren tijdens het lopen en vervolgens navoelen. Wanneer het duidelijk is waar het probleem zich kan bevinden zal er meestal overgegaan worden tot röntgenfoto’s. Artrose uit zich op röntgenfoto’s als vorming van nieuw botweefsel ter hoogte van de uiteinden van het bot.

Heeft mijn kat een pijnstiller en/of ontstekingsremmer nodig?

Het is niet altijd even eenvoudig de pijnsignalen van je kat op te vangen. Katten hebben een enorm hoge pijngrens en geven pas pijn aan in een zeer laat stadium van artrose. De hierboven beschreven signalen mogen dus absoluut niet verwaarloosd worden. Wanneer je kat één van deze klachten vertoont, dan betekent dit dat hij pijn heeft en dat een pijnstiller absoluut gerechtvaardigd is. Als dierenarts snappen we maar al te goed dat je liever niet onnodig medicatie aan je kat geeft, zeker aangezien sommige pijnstillers/ontstekingsremmers gepaard kunnen gaan met bijwerkingen. Bijwerkingen die het meest worden gerapporteerd zijn voorbijgaande maag- en darmklachten. Daarnaast is er bij katten altijd extra bezorgdheid voor de nieren als het gaat om het geven ontstekingsremmers. 

Nierproblemen zijn, net zoals artrose, een veel voorkomend probleem bij oudere katten. Dit maakt dat 70% van de katten boven 12 jaar beide problemen heeft. Maar dit mag absoluut geen reden zijn om je kat met artrose geen pijnstilling te geven. Het niet geven van pijnmedicatie leidt op termijn tot het ontstaan van ‘maladaptieve pijn’. Dit is ‘nutteloze pijn’ die niet meer in verbinding staat tot het oorspronkelijk probleem (uitstralingspijn). Dit type pijn ontstaat in het centrale zenuwstelsel door overprikkeling van de pijnsensoren. Het ontstaan hiervan wil je zoveel mogelijk voorkomen. Zeg dus niet meteen ‘nee’ tegen het geven van pijnmedicatie, maar ga een gesprek aan met je dierenarts over je bezorgdheid wat betreft de bijwerkingen. Het is een goed idee om vooraf een bloedonderzoek en urineonderzoek te laten uitvoeren. Op deze manier weet je of je kat mogelijks andere problemen heeft die aandacht vereisen of de therapie beïnvloeden. Indien uit het bloedonderzoek komt dat je kat wel degelijk een nierprobleem heeft dan is het belangrijk te weten hoe ernstig dit probleem is en de therapie hierop af te stellen. 

Niet steroidale onstekingsremmers zoals meloxicam zijn zeer effectief in het bestrijden van pijn gerelateerd aan chronische aandoeningen zoals artrose. In het verleden was het uit den boze om katten met nierproblemen NSAIDs toe te dienen, maar dit is iets waarop men is teruggekomen. Uit recent onderzoek blijkt dat het toedienen van meloxicam of robenacoxib aan katten met stabiele nierziekte (IRIS stage 1 en 2) geen probleem oplevert mits het gebeurt met de nodige opvolging. Hierbij moet men altijd trachten de laagst effectieve dosering te geven. 

Andere soorten pijnstillers die bij katten kunnen helpen in het verlichten van de pijn zijn gabapentine, corticosteroïden, frunevetmab en CBD-olie. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat CBD-olie pijn vermindert door het remmen van ontsteking en door het veranderen van pijnperceptie. CBD-olie kan een goede aanvulling vormen voor dieren met gewrichtspijn. Anibidiol van Virbac is CBD-olie die speciaal ontwikkeld werd voor gebruik bij dieren. Het bevat naast CBD-olie eveneens essentiële vetzuren en B-vitaminen. 

Om bijwerkingen op lange termijn te voorkomen is het natuurlijk belangrijk de dosering van pijnmedicatie zo laag mogelijk te houden. Maar wel op het niveau dat je kat een comfortabel leven kan leiden. Het geven van een gewrichtsondersteunende voeding en/of supplement kan hierin een grote bijdrage leveren.

Welke voeding geef ik het beste aan mijn kat met artrose?

Gewichtscontrole staat centraal in het management van artrose. Gewrichten van katten met overgewicht worden zwaarder belast maar dit is niet het enige. Het opgestapelde vet produceert stoffen die aanleiding geven tot wijdverspreide ontsteking in het hele lichaam, inclusief de gewrichten. De eerste stap in het management van artrose is daarom gewichtscontrole. Je streeft naar een body conditie score van 5/9. Dit betekent dat je de ribben kan voelen, maar niet zien en wanneer je dier van bovenaf gezien een zandloperfiguur heeft.

Tijdens het vermageren is het zeer belangrijk dat de spiermassa bewaard blijft. Het vermageringsdieet dient daarom gefocust te zijn op calorierestrictie maar geen eiwitrestrictie! Voedingen zoal Sanimed Weight Reduction en Royal Canin Satiety Weight Management zijn ideaal om je kat te laten vermageren. In het blog ‘Overgewicht bij de hond en kat kan je meer tips vinden om je kat te laten vermageren’. Eens je kat het gewenste gewicht bereikt heeft kan je overschakelen naar een gewrichtsondersteunende voeding zoals Royal Canin Mobility of Specific Joint Support FJD.

Wat maakt gewrichtsondersteunende dieetvoedingen anders dan een doorsnee voeding? 

Naast een gematigd caloriegehalte bevatten ze een combinatie van gewrichtsondersteunende ingredriënten zoals:

• Bouwstenen van gewrichtskraakbeen en gewrichtsvocht: glucosamine, chondroïtine en hyaluronzuur.
• Omega-3 vetzuren DHA en EPA. Omega-3 vetzuren werken ontstekingsremmend, maar hebben eveneens een specifieke werking ter hoogte van de gewrichten: ze zijn in staat afbraak van kraakbeen te remmen. Waar bij honden voornamelijk EPA hiervoor verantwoordelijk is, is dit bij katten DHA. Het plantaardige omega-3 vetzuur ALA dat onder andere terug gevonden wordt in lijnzaad kan niet efficiënt verwerkt worden en is dus geen goede bron van omega-3 vetzuren! Om deze reden is het belangrijk altijd naar het gehalte van EPA + DHA te kijken en niet naar het totale gehalte aan omega-3 vetzuren.
• Groenlipmossel: bevat glycosaminoglycanen, vitaminen, mineralen en het unieke omega-3 vetzuur ETA dat superieure ontstekingsremmende eigenschappen heeft in vergelijking met DHA en EPA.
• Ontstekingsremmende en pijnstillende plantextracten zoals Duivelsklauw en Boswellia.
• Antioxidanten zoals vitamine E en C die vrije radicalen opruimen.
• L-carnitine. Dit is een aminozuur dat de vetverbranding optimaliseert en helpt in het behoud van spiermassa.
• Mangaan: is een mineraal dat belangrijk is in de aanmaak van collageen. Collageen is een belangrijk onderdeel van bindweefsel, het zorgt voor elasticiteit en sterkte van het weefsel. Mangaan supplementen worden niet goed opgenomen, het is dus belangrijk dat het verwerkt wordt in het voer. 

Elke kat heeft andere behoeften en dus bestaat er geen gewrichtsondersteunende voeding die geschikt is voor iedere kat met artrose. Hoewel er over het algemeen een hoger eiwitgehalte aangeraden wordt bij katten met artrose zal dit in het geval van nierproblemen nefast zijn. In dit geval is bijvoorbeeld Hill's Prescription Diet K/D Kidney + Mobility een betere keuze. Katten die voorheen te maken hadden met overgewicht (obesitas) hebben een grote kans om te hervallen. Deze dieren blijven vaak beter op een vermageringsdieet. Het kiezen van een voeding voor jouw kat met artrose is dus alles behalve een zwart/wit verhaal. Vraag bij twijfel dus altijd raad bij een dierenarts. 

Heeft het zin een gewrichtsondersteunend supplement te geven?

Het geven van een gewrichtsondersteunend supplement bij katten met artrose is zeker zinvol. De onderzoeken naar ondersteunende nutriënten staan minder ver dan bij honden, maar supplementen op basis van groenlipmossel en ongedenatureerd collageen hebben hun werking wel degelijk bewezen. 

Gewrichtsondersteunende voedingen zijn veelal verrijkt met de ondersteunende nutriënten die ook terug te vinden zijn in supplementen. Maakt dat het geven van een supplement overbodig? Lang niet altijd. Om hier een onderbouwde keuze in te kunnen maken dien je wat voorkennis te hebben in de verschillende nutriënten en ingrediënten die kunnen bijdrage aan de gezondheid van een gewricht. Meer hierover lees je in het blog ‘Deze ingrediënten verbeteren de mobiliteit van jouw huisdier!’.

Hoe kan ik mijn kat meer laten bewegen?

Beweging vermindert pijn, voorkomt stijfheid en spieratrofie. Het is dus uitermate belangrijk dat je kat een dagelijkse dosis beweging krijgt. Maar het kan een enorme uitdaging zijn je kat meer te laten bewegen. Katten zijn van nature uit jagers en zijn gewend om te moeten werken voor hun voer, probeer dit dus zoveel mogelijk na te bootsen. Je kan bijvoorbeeld brokjes verstoppen in wc rolletjes of in een eierdoosje, de brokjes verspreiden in het huis…Laat je creativiteit de vrije loop!

Verder kan je gebruik maken van speeltjes zoals een hengel met een veertje of speeltjes met kattenkruid. Leg de speeltjes weg wanneer je kat er niet mee speelt, zo zal er meer interesse zijn in de speeltjes. De speeltjes bootsen een prooi na en die zijn niet altijd aanwezig. Bouw de beweging altijd geleidelijk aan op.

Wat kan ik nog meer doen?

Het aanpassen van de omgeving

• Voorzie verhoogde water- en voerbakken om nek- en rugpijn te beperken. De ideale hoogte is tussen elleboog en de schouder.
• Kies voor kattenbakken met een lage rand.
• Een koud en vochtig klimaat verergert de klachten. Katten met artrose zouden dus best niet het grootste deel van hun dag buiten doorbrengen.
• Zorg voor een rustplek met een goede bedding. Bij voorkeur koop je een orthopedisch kussen.
• Plaats een loopbrug naar moeilijk bereikbare plaatsen
• Voorzie water-, voer- en kattenbakken op elk verdiep

Het bijhouden van een dagboek. Noteer hierin de activiteiten en wat je is opgevallen tijdens de activiteiten en doorheen de dag. Noteer eventueel de temperatuur, veranderingen in voeding, supplementen en medicatie. Op deze manier is het gemakkelijker om een mogelijke oorzaak te achterhalen als je kat een opflakkering heeft van klachten.

Geef je kat een massage. Massage bevordert de bloedcirculatie en flexibiliteit en vermindert pijn, stijfheid en spierspasmen. Eventueel kan je hiervoor gebruik maken van een massage olie voor dieren zoals Dermoscent Silver Massage Oil.

Hitte en koude therapie. Coldpacks kunnen gebruikt worden gebruikt bij plotse mankheid zoals bijvoorbeeld een opflakkering van artrose. Koude vermindert zwelling, ontsteking en pijn. Heatpacks passen meer in het dagdagelijkse artrosemanagement. Het heeft hetzelfde effect als massagetherapie en deze 2 worden dan ook vaak in combinatie met elkaar gebruikt. Cold- en heat packs (Vétoquinol Cold/Hot) worden ongeveer 15 tot 20 minuten ter plaatsen gelaten. Wikkel er altijd een handdoek rond en voel geregeld of de huid van je dier niet te warm of te koud voelt.

Overweeg alternatieve therapie. Een dierenfysiotherapeut kan een op maat gemaakt schema maken voor je kat en heeft vaak kennis van alternatieve therapie zoals acapunctuur, lasertherapie en chiropraxie.

Een acute toename van klachten is onvermijdelijk bij katten met artrose. Een val, verkeerde draai, een extra inspanning of een periode van koud weer kunnen ervoor zorgen dat de toestand van je hond plots verslechterd. Indien deze opflakkeringen geregeld voorkomen is het verstandig je dierenarts te contacteren om te overleggen of de therapie bijgesteld dient te worden.

Onze favoriete gewrichtsondersteunende supplementen voor katten

Flexadin Advanced Cat

In Flexadin Advanced Cat zorgt de unieke combinatie van UC-II®, Mangaan, Omega 3-vetzuren en Methionine voor een optimale ondersteuning van de gewrichten van je kat.

De werking van ongedenatureerd collageen type 2 (UC-II) is wetenschappelijk onderzocht en er zijn studies die de voordelen ervan voor de gewrichtsgezondheid bij zowel mensen als dieren, waaronder honden, ondersteunen. UC-II werkt via een mechanisme dat "orale tolerantie" wordt genoemd. Dit houdt in dat wanneer het ongedenatureerde collageen in kleine hoeveelheden via de voeding wordt opgenomen, het immuunsysteem van de hond het collageen als "eigen" herkent. Hierdoor kan een overmatige immuunreactie op het collageen in het gewrichtskraakbeen verminderd worden, wat vaak een rol speelt bij gewrichtsproblemen zoals osteoartritis.

In tegenstelling tot andere gewrichtsondersteunende stoffen zoals glucosamine en chondroïtine, die vooral functioneren als bouwstenen voor kraakbeen, helpt UC-II indirect door het immuunsysteem te moduleren, wat de afbraak van kraakbeen kan vertragen en de gewrichten beschermt. Hierdoor kan het bijdragen aan de mobiliteit en het comfort van honden, vooral bij ouder wordende dieren of honden met gewrichtsproblemen.

Movoflex

Movoflex is een voedingssupplement op basis van vijf ingrediënten in de vorm van smakelijke soft chews ter ondersteuning van de gewrichten en de mobiliteit bij honden en katten. Het belangrijkste ingrediënt van deze nieuwe generatie chondroprotectieve middelen is eischaalmembraan. Dit is een verbinding die bijzonder rijk is aan collageen, elastine en peptiden die bijdragen aan een betere mobiliteit en elasticiteit. 

Door eischaalmembraan te combineren met vier andere ingrediënten waarvan bekend is dat ze ook gunstige effecten hebben op de gewrichten (Hyaluronzuur, Boswellia serrata-extract, Astaxanthine en Krillmeel), helpt Movoflex een goede gezondheid van de gewrichten te behouden. De werkzaamheid wordt al zichtbaar na zeven dagen.

MOVOFLEX soft chews bestaat uit een unieke en complete formule van synergetische, hoogwaardige ingrediënten

• Significante verbetering waargenomen van de mobiliteit na 7 dagen1
• Easy to give - 1 zeer smakelijke chew per dag
• Geen verhoogde aanvangsdosis nodig, in tegenstelling tot sommige andere gewrichtssupplementen
• 3 verschillende maten voor een optimale dosering
• 97% van de ingrediënten is van natuurlijke oorsprong

Synopet Cat Joint Support

SynoPet Cat Joint Support is een smakelijk vloeibaar  supplement gemaakt met ingrediënten van de hoogste kwaliteit en onder streng gecontroleerde omstandigheden. Wij geloven dat je huisdier alleen het beste verdient, en daarom is dit product een van onze toppers. SynoPet Cat Joint Support bevat:

• Groenlipmossel GLMax: Om de veelheid aan werkzame stoffen in de Groenlipmossel te behouden, wordt een uniek bewerkingsprocedé uitgevoerd met als resultaat de vloeibare GLMax®
• Curcumine (Bio-CM100®) met meer dan 97% curcuminoïden en een hoge biologische beschikbaarheid
• Biologisch Zwarte Bes blad: extra geconcentreerd rijk aan kalium en vitamine C verkregen uit een gecontroleerd biologisch productieproces

Het supplement kan als 2x per jaar als een boost gegeven worden of kan doorlopend gegeven worden aan een onderhoudsdosis.

De informatie op deze website is uitsluitend bedoeld voor algemene informatieve doeleinden en mag niet worden opgevat als medisch advies of als vervanging van advies van een dierenarts.

Wij zijn wettelijk beperkt in het geven van gezondheidsclaims of medische indicaties over het gebruik van voedingssupplementen. Voor persoonlijk advies over het gebruik van onze producten, afgestemd op jouw specifieke situatie en behoeften, nodigen wij je uit om contact met ons op te nemen. Onze deskundigen staan klaar om je te helpen met vragen.

Referenties:

• Zapata A, Fernández-Parra R. Management of Osteoarthritis and Joint Support Using Feed Supplements: A Scoping Review of Undenatured Type II Collagen and Boswellia serrata. 
• Mariano A, Di Sotto A, Leopizzi M, Garzoli S, Di Maio V, Gullì M, Dalla Vedova P, Ammendola S, Scotto d'Abusco A. Antiarthritic Effects of a Root Extract from Harpagophytum procumbens DC: Novel Insights into the Molecular Mechanisms and Possible Bioactive Phytochemicals. 
• Roush JK, Dodd CE, Fritsch DA, Allen TA, Jewell DE, Schoenherr WD, Richardson DC, Leventhal PS, Hahn KA. Multicenter veterinary practice assessment of the effects of omega-3 fatty acids on osteoarthritis in dogs.
• Scientific Validation of Cannabidiol for Management of Dog and Cat Diseases; annual review of animal biosciences, volume 11
• Corbee, R. J. (2022). The efficacy of a nutritional supplement containing green-lipped mussel, curcumin and blackcurrant leaf extract in dogs and cats with osteoarthritis. Veterinary Medicine and Science, 8, 1025–1035. https://doi.org/10.1002/vms3.779