Bij katten zijn problemen ter hoogte van de galwegen veel vaker voorkomend dan leverproblemen. Omdat de galwegen en de lever nauw samenwerken en elkaar beïnvloeden is de benadering van beide problemen vaak gelijkaardig. In dit blog verwerf je meer inzicht over hoe deze complexe systemen samenwerken en leer je mogelijke problemen herkennen zodat je de beste zorg kan bieden aan jouw kat.

Anatomie en fysiologie van lever en galwegen

De lever is een groot orgaan dat bestaat uit verschillende lobben waartussen zich de galblaas bevindt. De lever vervult talrijke essentiële functies in het lichaam zoals:

• Het opslaan van glucose onder de vorm van glycogeen.
• Het opslaan van mineralen en vitaminen.
• Metaboliseren van nutriënten tot bouwstoffen voor het lichaam.
• Het onschadelijk maken van "giftige" stoffen in het bloed. Katten hebben in vergelijking met honden, een verminderde capaciteit voor het verwerken van toxische stoffen. Om deze reden zijn ze veel gevoeliger voor bepaalde medicijnen en toxines. 
• Het aanmaken van stollingsfactoren.
• De productie van gal, wat noodzakelijk is voor de vertering van vetten in het maagdarmstelsel.

De gal die geproduceerd wordt in de lever wordt via de galwegen getransporteerd om vervolgens opgeslagen te worden in de galblaas. De afgifte van gal gebeurt in de dunne darm wanneer voedsel (vooral vetten) wordt ingenomen. Problemen ontstaan wanneer er onvoldoende gal geproduceerd wordt of wanneer de gal niet kan afvloeien (cholestase). Er ontstaat dan een ontsteking van de galwegen (cholangitis). In vele gevallen is ook de lever aangetast in dit geval spreekt men van een cholangiohepatitis. Een op zichzelf staande ontsteking van de lever (hepatitis) komt bij katten zelden voor. 

Symptomen en oorzaken van gal- en leverproblemen

Doordat de lever en de galwegen zoveel functies hebben kunnen ze gepaard gaan met zeer uiteenlopende symptomen zoals kwijlen, misselijkheid, braken, diarree, koorts, een verminderde eetlust, veel drinken en plassen, geelzucht, achterblijven in groei, zenuwsymptomen en problemen met de bloedstolling. De symptomen zullen ook afhankelijk zijn van de oorzaak van het probleem. Mogelijke oorzaken van gal- en leverproblemen zijn:

• Infectie: Parasitair (toxoplasmose, leverbot) of bacterieel.
• Feline infectieuze peritonitis (FIP).
• Tumoren
• Galstenen
• Amyloïdose
• Auto-immuunaandoening
• Aangeboren anatomische afwijkingen zoals cysten (aangeboren) of portosystemische shunt.
• Inname van toxische stoffen.
• Erge bloedafbraak (hemolytische anemie) kan zorgen voor een overbelasting van de lever en galwegen.
• Metabole problemen: diabetes, obesitas en leververvetting kunnen de leverfunctie beïnvloeden.
• Alvleesklierontsteking of IBD, in het geval deze 3 ziekten zich samen voordoen spreekt men soms ook van triaditis.

Met behulp van bloed- en urineonderzoek, eventueel aangevuld door echografisch onderzoek en biopsie kan in vele gevallen de oorzaak van het probleem achterhaald worden. Hoewel de behandeling en prognose sterk afhankelijk zijn van de oorzaak, zijn er bepaalde dingen die je als eigenaar kan doen om jouw kat met lever of galwegproblemen te ondersteunen. 

Wat is hepatische lipidose of leververvetting?

Hepatische lipidose is een aandoening die wordt gekenmerkt door de ophoping van overtollig vet in de levercellen (leververvetting), resulterend in cholestase en leverfalen. Katten die te maken krijgen met hepatische lipidose zijn vaak obees. Het plotseling stoppen met eten (vaak ten gevolge van een andere aandoening) verandert het metabolisme zodanig dat er een overmatige vetopstapeling in de lever plaatsvindt. Hepatische lipidose is een zeer ernstige aandoening die om intensieve zorg vraagt. Het allerbelangrijkste is dat de kat weer gaat eten en blijft eten. Dit gebeurt meestal door middel van sondevoeding onder begeleiding van de dierenarts tijdens opname in de kliniek.

Oralade Advanced RF+ Kat is een ORS die kan dienen als eerste voeding (en sondevoeding) tijdens de kritieke periode, maar is ook een uitstekende aanvulling tijdens de hieropvolgende herstelperiode, het bevat een snelle energiebron, elektrolyten en essentiële aminozuren (taurine, arginine, lysine en L-carnitine) om het herstel van jouw kat te ondersteunen. Welke voedingsstoffen nog meer van belang zijn tijdens de herstelperiode lees je verderop. 

Ondersteunende voeding

In sommige ernstige gevallen van leverproblemen waarbij je kat niet wilt eten en geelzucht heeft kan het noodzakelijk zijn dat je kat in de kliniek opgenomen wordt voor intraveneuze medicatie, vloeistoftherapie en eventueel sondevoeding. Indien je kat stabiel genoeg is om thuis (verder) behandeld te worden wil je natuurlijk als eigenaar voldoende voorbereid zijn en weten wat belangrijk is om je kat met lever- en/of galwegproblemen optimaal te ondersteunen. Naast de voorgeschreven medicatie van de dierenarts (bijvoorbeeld antibiotica, ursocholen en/of pijnmedicatie) is de keuze van voeding en aanvullende voedingsstoffen doorslaggevend voor het herstel van jouw kat.

Een voeding geschikt ter ondersteuning van lever- en/of galwegproblemen bij katten wordt gekenmerkt door:

• Een lager eiwitgehalte. Maar wel eiwitten met een hoge kwaliteit en verteerbaarheid zodat genezing van de levert gestimuleerd wordt zonder een overschot aan eiwit. 
• Is lichtverteerbaar en energierijk.
• Een lager kopergehalte: Lever en galwegproblemen leiden tot een verminderde uitscheiding van koper, waardoor het zich in de lever opstapelt en schade aanricht.
• Een hoger zinkgehalte: Zink helpt koperopstapeling voorkomen en bevordert de heling van de lever.
• Ontstekingsremmende Omega-3 vetzuren.
• Extra antioxidanten zoals Vitamine E en zink.
• Stoffen die de vetstofwisseling verbeteren zoals L-carnitine, Choline en Lecithine.

Voedingen die hieraan voldoen en te verkrijgen zijn bij PetPol:

• Trovet Hepatic HLD
• Hill’s Prescription Diet L/D Liver Care
• Royal Cann Hepatic

Indien je kat een onderliggende aandoeningen heeft anders dan deze ter hoogte van de lever of galgangen (zoals diabetes, alvleesklierontsteking of Inflammatory Bowl Disease IBD) is het natuurlijk belangrijk het voedingsadvies voor de desbetreffende aandoening te volgen. 

Waarom antioxidanten zo belangrijk zijn

Antioxidanten helpen bij het neutraliseren van vrije radicalen, verminderen ontstekingen, beschermen tegen fibrose, ondersteunen de reinigende werking van de lever en kunnen de progressie van leveraandoeningen vertragen. S-adenosylmethionine en Silibine zijn zeer bijzondere antioxidanten voor lever en galwegen.SAMe is de actieve vorm van methionine, een essentieel aminozuur. Het wordt omgezet tot glutathion, één van de belangrijkste antioxidanten in het lichaam. Op deze manier beschermt het cellen tegen oxidatieve stress. Glutathion komt vooral in de lever voor, waar het betrokken is bij processen die helpen schadelijke stoffen om te zetten in minder schadelijke vormen. Deze stoffen kunnen vervolgens via de urine of gal het lichaam verlaten.

Silybine, is een bioactieve stof die wordt gewonnen uit de plant mariadistel (Silybum marianum). Silybine is het belangrijkste werkzame bestanddeel van silymarine, een complex van flavonoïden dat vaak in verband wordt gebracht met de ondersteuning van levergezondheid. Mariadistel wordt al eeuwenlang traditioneel gebruikt in de kruidengeneeskunde, vooral vanwege zijn ondersteunende eigenschappen voor de lever.

Vitaminen voor de lever en galwegen

De lever is dé opslagplaats voor vitaminen. Lever- en galwegproblemen kunnen aanleiding geven tot een tekort aan vitaminen ten gevolge van:

• Verminderde afvloei van gal: gal transporteert vetoplosbare vitaminen (A, D, E en K).
• Een verhoogd verbruik ten gevolge van ziekte.
• Een verminderde opslagcapaciteit ten gevolg van weefselschade.

Een tekort aan vitaminen zal het herstel van jouw kat in de weg staan. Om deze reden kan het dus geadviseerd zijn vitaminen te supplementeren. De belangrijkste vitaminen met risico op een tekort zijn:

• Vitamine K: belangrijk voor bloedstolling.
• Vitamine E: een belangrijk antioxidant dat eveneens de vorming van littekenweefsel (fibrose) in de lever remt.
• Vitaminen B: B vitaminen spelen een belangrijke rol in het metabolisme en de productie van energie. Katten zijn bovendien erg gevoelig voor vitamine B12 tekort, wat vaak wordt waargenomen bij alvleesklierontstekingen en hepatische lipidose. Gelukkig kunnen vitaminen B gemakkelijk gesupplementeerd worden, hierover meer in het blog 'Vitamine B tekort bij honden en katten'.

Planten ter ondersteuning van de lever

Naast het eerdergenoemde Silibine uit Mariadistel (VetPlus Samylin en Silycure) zijn er nog een tal van andere planten die de reinigende werking van de lever en galwegen ondersteunen, het weefsel beschermen tegen schade en toxines en bijdragen aan een gezonde spijsvertering. Enkele van de meest efficiënte zijn:

• Paardenbloem
• Artisjok 
• Kattenklauw
• Grote engelwortel
• Kurkuma
• Gember

Supplementen aanbevolen door ons team

VetPlus Samylin

Vetplus Samylin bevat zowel SAMe als Silybine, in combinatie met vitamine E en C die beide eveneens fungeren als antioxidanten. Het is te verkrijgen in zowel poeder als tabletten.

VetPlus Complivit

VetPlus Complivit is een smakelijk vloeibaar voedingssupplement dat de belangrijkste vitaminen, mineralen en aminozuren (arginine, taurine) bevat te ondersteuning van het herstel van jouw kat met lever- en galwegproblemen. 

Phytonics Liver Comp

Phytonics Liver Comp is een vloeibaar supplement dat verschillende plantaardige ingrediënten bevat, waaronder artisjok, duizendguldenkruid, grote engelwortel, kalmoes, kattenklauw, mariadistel, paardenbloem en stinkende gouwe. Deze planten zijn traditioneel gebruikt vanwege hun leverondersteunende eigenschappen. 

De informatie op deze website is uitsluitend bedoeld voor algemene informatieve doeleinden en mag niet worden opgevat als medisch advies of als vervanging van advies van een dierenarts.

Wij zijn wettelijk beperkt in het geven van gezondheidsclaims of medische indicaties over het gebruik van voedingssupplementen. Voor persoonlijk advies over het gebruik van onze producten, afgestemd op jouw specifieke situatie en behoeften, nodigen wij je uit om contact met ons op te nemen. Onze deskundigen staan klaar om je te helpen met vragen.